Gedrag en het beïnvloeden ervan in het algemeen bestaat bij de gratie van wetmatigheden. Zo weet je dat inwaartse hoeken “naar je toe komen” en uitwaartse hoeken “van je af gaan”. Onderstaande test kennen we inmiddels allemaal en we weten dat lijn a en b even lang zijn, terwijl door optische illusie de bovenste een stuk langer lijkt. We hebben geleerd dat hoeken en afstanden afmetingen lijken te beïnvloeden.

Iedere ervaring heeft invloed op de ontwikkeling van de hersenen. Dat heet neuroplasticiteit en leidt ertoe dat onze hersenen problemen die het denkt te herkennen oplost volgens eerder gebruikte paden (neurale netwerken). Denk hierbij aan:

• Wetmatige informatie verwerken
• Verwachtingen
• Specifieke netwerken
• Herkennen van patronen

Weerstand tegen verandering
Wanneer mensen herhaaldelijk dezelfde processen doorlopen worden de hersenen hierbij sneller en krachtiger. Als een bedrijf een verandering wil doorvoeren zal dit steevast weerstand oproepen en het is dus aan te raden mensen “een haakje” te bieden van iets dat men al kent om nieuwe zaken “aan op te kunnen hangen”.

Een reis door de krachten in het brein die bepalen wat we willen en wat we doen - van speelbal tot leider
Vraag aan de zaal: “Wie verzamelt er hier en wat?”. Enkele verzamelaars delen hun passie, maar we leren dat we allemaal verzamelaars zijn van de volgende zaken omdat ze ons helpen met overleven:

• Geld
• Aandacht
• Liefde
• Schoonheid (in al haar vormen)
• Kennis

Verzamelen is zo aantrekkelijk omdat het genotscentrum in de hersenen gestimuleerd wordt. Dat deel van de hersenen werkt erg simpel en is op de korte termijn gericht. Het stamt nog uit de oertijd waarin alles schaars was.

“Je neemt je eigen wetmatigheden/biases vaak als uitgangspunt als je oordeelt over en interacteert met de ander. Maar als de ander van iets anders uitgaat acteert hij/zij op andere regels en lijkt hij/zij onvoorspelbaar onbegrijpelijk. Probeer de motivatie van anderen te begrijpen.”

Vertrouw er dus nooit zomaar op dat de ander weet wat jij weet want dit leidt onherroepelijk tot problemen:

Genot en pijn reguleren ons gedrag
Hoe voelt diegene zich die oneerlijk is behandeld? Wat wil je doen als je oneerlijk behandeld wordt? Het zogenaamde pijnsysteem werkt ook als we iemand zien die pijn heeft in wie we ons kunnen inleven, je kunt dus voelen wat een ander voelt. Onze hersenen zijn niet alleen hebzuchtig en asociaal maar zijn ook gericht op anderen en hun belang. Genot en pijn zijn gerelateerd aan de belangrijkste vijf domeinen van sociale interactie volgens het SCARF-model:

• Status
• Certainty
• Autonomy
• Relatedness
• Fairness

Op basis van deze sociale emoties nemen we beslissingen, bewust dan wel onbewust. Het SCARF-model kan ook gebruikt worden om anderen te laten doen wat je ze wilt laten doen.

Derde kracht: topmanager van het brein
De krachten die we moeten ontwikkelen om een leider te kunnen zijn met bijhorende vaardigheden hebben te maken met plannen, organiseren, vertrouwen en verantwoordelijkheid.

Neurobiologische systeem van wijsheid
Het neurobiologische systeem van wijsheid is de optimale balans tussen de functies van de evolutionair oudere hersengebieden (pijn & genot) en de nieuwere gebieden (prefrontale cortex). De balans ontwikkelt zich met name in de pubertijd en adolescentie en verklaart waarom pubers vaak enorm stomme dingen kunnen doen zonder zich bewust van te zijn van bijvoorbeeld voor volwassenen duidelijke risico’s.

Kortom
Met deze inzichten over de werking van het menselijk brein heeft Margriet ons op zeer aangename wijze geleerd wat we kunnen doen om ons eigen gedrag en dat van anderen te beïnvloeden. Doe er je voordeel mee ;-).

Spreker:
Margriet Sitskoorn - Hoogleraar Klinische Neuropsychologie Tilburg University & Directeur NCCN